Gmina Strzyżów | Gmina Czudec | Gmina Niebylec | Gmina Wiśniowa | Gmina Frysztak

Gmina Strzyżów

ZABYTKOWY UKŁAD URBANISTYCZNY MIASTA W STRZYŻOWIE – zabudowa wokół rynku jest dość ścisła. Liczne kamieniczki w większości przebudowane w II połowie lat pięćdziesiątych okalają niewielki skwer. W jednej z tych kamienic mieszkał i pracował Wilhelm Zajączkowski (1836 – 1909) – wybitny farmakolog, o czym informuje tablica umieszczona na frontowej ścianie tej kamienicy. W tę zabudowę typowego galicyjskiego miasteczka idealnie wpisuje się gotycka dzwonnica kościelna nakryta stożkowatym hełmem. W północnej części miasta uwagę przykuwa XIX wieczna neogotycka, murowana z kamienną dekoracją kaplica cmentarna p.w. św. Michała, wzniesiona dzięki staraniom Konstancji Dydyńskiej. Warto też zobaczyć budynek Sądu Rejonowego z XIX wieku, budynek ‘Sokoła” zbudowany w 1910 roku, zabudowania dworca kolejowego z XIX wieku, budynek liceum z 1910 roku oraz Ochronka Sióstr Serafitek wybudowana w początku XX wieku.

KOŚCIÓŁ PARAFIALNY W STRZYŻOWIE p.w. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny i Bożego Ciała - Zespół kościelny stanowią: kościół oraz wieża i plebania z XV wieku otoczone murem. Kościół wzniesiono w II połowie XV w. Odbudowany po pożarze w II połowie XVII wieku, skutkiem czego wnętrze zyskało barokowy charakter. Wieża wzniesiona w II połowie XV wieku, częściowo spalona w 1895 roku, odbudowana w 1897 roku jako murowana, z dzwonem z 1613 r.. Plebania pochodzi z 1884 r., pierwotnie kryta gontem, częściowo zniszczona podczas II wojny światowej została przebudowana w 1975 r. Kościół ten to budowla trzynawowa o długim, trójprzęsłowym prezbiterium, zamkniętym trójbocznie. Od północy przylegają do niego dwa pomieszczenia: zakrystia i skarbiec. Kościół, wzniesiony na kamiennym cokole zwieńczonym gzymsem, murowany, z kamienia łamanego, częściowo potynkowany, wzmocniony jest szkarpami dodającymi bryle powagi. Wnętrze oświetlają duże, o gotyckim wykroju, dwustronnie rozglifione okna. Wnętrze świątyni przekształcone i wyposażone przez stulecia zadziwia rozmaitością szczegółów o różnej proweniencji i odmiennych stylach współtworzących niepowtarzalny klimat wnętrza. Do najstarszych zabytków kościoła należą: kamienne portale wiodące z północnej kruchty do nawy i z prezbiterium do zakrystii (XV w.), dwa barokowe epitafia inskrypcyjne (XVII w.) oraz ołtarz główny i dwa ołtarze przy figurach międzynawowych (XVIII w.).

BUDYNEK SYNAGOGI ŻYDOWSKIEJ W STRZYŻOWIE - dawna bożnica (wzniesiona w końcu XVIII w.) zajmowana jest obecnie przez Miejską Bibliotekę Publiczną. Budynek został częściowo przebudowany w latach 1961 - 1966. Bożnica murowana, tynkowana, o zaokrąglonych narożach, opięta jest z trzech stron pilastrami. Od zachodu wznosi się piętrowa, niższa od budynku przybudówka, mieszcząca pierwotnie schody prowadzące do sali kobiet. Prostokątne okna umieszczone są w głębokich wnękach. Sala modlitw podczas remontów została podzielona na dwie kondygnacje, izba szkolna na trzy pomieszczenia, w miejscu Aron Hakodeszu wybito nowe okno. Zachowała się Bima sklepiona żaglasto, na czterech potężnych filarach.

PAŁAC WOŁKOWICKICH-KONOPKÓW W STRZYŻOWIE - Wybudowany końcem XIX wieku, zastąpił wcześniejszy, z którego zachowały się jedynie piwnice. Zbudowany na rzucie prostokąta, piętrowy, z mieszkalnym poddaszem, murowany i tynkowany stanowił kolejno własność Wołkowickich i Konopków. W 1974 r. pałac przeszedł gruntowny remont, podczas którego przystosowano obiekt do pełnienia nowej funkcji. Obecnie mieści się w nim Dom Dziecka im. Janusza Korczaka. Pałac otacza park krajobrazowy, opadający tarasowo ku południu. Założony z początkiem XIX wieku z alejami, dwoma stawami i pięknymi starymi drzewami.

DWÓR DYDYŃSKICH W STRZYŻOWIE - Otoczony pozostałościami XVII wiecznego parku, wzniesiony około 1786 r., gruntownie przebudowany w 1926 r., restaurowany w 1969 r.

SPOŁECZNE MUZEUM TOWARZYSTWA MIŁOŚNIKÓW ZIEMI STRZYŻOWSKIEJ W STRZYŻOWIE - obecnie mieści się w dworze Dydyńskich w Strzyżowie. Gromadzenie zbiorów muzealnych zostało zapoczątkowane w 1959 r. przez nauczyciela Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Strzyżowie - Zygmunta Leśniaka. Były to dary młodzieży szkolnej i ich rodzin. Muzeum ma 16 wystaw stałych obejmujących: zbiory archeologiczne, etnograficzne, numizmatyczne, sfragistykę, rzemiosło, zbiory dokumentujące życie społeczne miasta Strzyżów, galerię malarstwa nieprofesjonalnego, szkolnictwo i oświatę, galerię burmistrzów Strzyżowa, okres zaborów, okres I wojny światowej, okres II Rzeczypospolitej, mieszkanie dworsko - mieszczańskie, czasy II wojny światowej, okres "Solidarności", 30 - lecie Towarzystwa Miłośników Ziemi Strzyżowskiej, twórczość ludową. Społecznym opiekunem Muzeum jest w chwili obecnej prezes TMZS Adam Kluska.

TUNEL KOLEJOWY Z OKRESU II WOJNY ŚWIATOWEJ W STRZYŻOWIE - wybudowany przez Niemców w latach 1942-1943. Prowadziła do niego bocznica linii kolejowej. We wnętrzu mieścił się skład liczącego kilkadziesiąt wagonów pociągu. Niedaleko stacji PKP widnieje zarys bunkra. Podziemne przejście łączyło te dwa obiekty. Zagadką pozostaje przeznaczenie tunelu. Informacje jakoby była to tajna fabryka broni lub jakichś wojskowych urządzeń nie znajdują potwierdzenia. Tunel ma 465 metrów długości, 8 szerokości, 5,5 wysokości. Żelbetonowa konstrukcja zadziwia ogromem i solidnością wykonania. Przy wylocie tunelu od strony Żarnowej zachowały się żelazne wrota, w górze budka wartownika, pozostały ślady po szynach kolejowych. Obiekt imponuje ogromem, jakością wykonania, przytłacza zaś surowym, ponurym wyglądem.

BONARÓWKA - Cerkiew drewniana greckokatolicka z 1841 roku, obecnie filialny kościół rzymskokatolicki parafii w Żyznowie. Stanowi jednonawową bryłę z przedsionkiem - wieżą. Zewnętrzne ściany kościoła pokryte są gontem, dach ocynkowaną blachą. Na dachu kościoła znajdują się trzy kopuły. W przedsionku i w nawie znajduje się polichromia Pawła Bogdańskiego z roku 1898, w prezbiterium Pawła Zaporowskiego z roku 1932. Do kapitalnego remontu zrębu ścian oraz polichromii pod nadzorem konserwatora przystąpiono w roku 1993.

ZESPÓŁ PARKOWO PAŁACOWY BYLICKICH W ŻYZNOWIE - Pałac usytuowany jest w obrębie pozostałości okazałego parku krajobrazowego, założonego w 1877 roku. W parku stare drzewa, aleje i prostokątny staw z wyspą. Pałac wybudowany został w I połowie XIX wieku. Przebudowany częściowo pod koniec XIX i na początku XX wieku zatracił wiele pierwotnych, klasycystycznych cech. Założony na planie wydłużonego prostokąta, piętrowy, murowany, nakryty jest prostym, czterospadowym dachem. Elewacja frontowa, z wgłębnym portykiem (biegnącym przez całą wysokość budynku), wspartym na ośmiu kolumnach dodaje pałacowi wdzięku i lekkości. W elewacji ogrodowej portyk z tarasem stanowiącym przedłużenie ogrodu. Obecnie w pałacu mieści się Dom Dziecka.

KOŚCIÓŁ PARAFIALNY W DOBRZECHOWIE - Położony na niewielkim wzniesieniu kościół parafialny p.w. św. Stanisława Biskupa powstał według planów Teodora Talowskiego, jednego z najwybitniejszych architektów swoich czasów. Wzniesiony w latach 1888 - 1893 zastąpił starą, drewnianą XV wieczną świątynię. Kościół to potężna, neogotycka budowla, do której wiodą kamienne schody. Nad wejściem wyrasta potężna, czworoboczna wieża nakryta dachem namiotowym, wybiegającym w smukłą wieżyczkę. Kościół jednonawowy z transeptem i kaplicami otoczony jest szerokim obejściem i pięknym neobarokowym ogrodzeniem.

ZAGRODA CHŁOPSKA W GODOWEJ - zaczątek skansenu budownictwa wiejskiego, zainicjowany przez członków istniejącego od 2001 roku Towarzystwa Przyjaciół Godowej. W bezpośrednim sąsiedztwie Szkoły Podstawowej w Godowej stoi drewniany, pokryty strzechą budynek mieszkalno - gospodarczy z przełomu XIX - XX wieku, wyposażony kompletnie w oryginalne sprzęty. W zbiorach, systematycznie powiększanych staraniem członków Towarzystwa, znajdują się również wiatraki, tak charakterystyczne dla XIX - wiecznego krajobrazu ziemi strzyżowskiej, niestety masowo likwidowane w II połowie XX wieku. Osobom zainteresowanym informacji udziela dyrektor SP w Godowej (tel. 276 11 27).

Gmina Strzyżów | Gmina Czudec | Gmina Niebylec | Gmina Wiśniowa | Gmina Frysztak